Παρασκευή 1 Ιουνίου 2012

ο αργαλειός της γιαγιάς μου

Όταν ρώτησα τη γιαγιά μου να μου πει αν ύφαινε στον αργαλειό ,εκείνη μου απάντησε ένα μεγάλο <<ναι >>.Σχεδόν όλες οι γυναίκες γνώριζαν τον αργαλειό. Ύφαιναν κουβέρτες , χαλιά , σχεδόν τα πάντα και φυσικά μερικά από αυτά τα ήθελαν για την προίκα τους.
Ο αργαλειός αποτελούνταν από τέσσερα χοντρά ξύλα ( σανίδια ) που σχημάτιζαν ένα ορθογώνιο .Μπροστά και πίσω υπήρχαν δυο κύλινδροι που η γιαγιά μου τους ονομάζει <<αντί >> Αυτά συγκρατούσαν τις κλωστές που υπήρχαν για τη βάση του υφαντού . Υπήρχαν δυο μιτάρια , τα χτένια δηλαδή , και ένα ακόμη χτένι από σκληρό ξύλο που υπήρχε στο τέλος .Τις κλωστές που χρησιμοποιούσαν για σχέδια τις περνούσαν στη σαΐτα . Δίπλα από το αντί υπήρχε ένας μοχλός , το <<ζαγκότσι>> το οποίο μάζευε το υφαντό . Κάτω στο πάτωμα υπήρχαν δυο πετάλια οι << πατήθρες >> που συνδέονταν με το μπροστινό αντί και φυσικά με το στημόνι και το χτένι .

Η λειτουργία του για τη γιαγιά μου ήταν εύκολη . Καθόσουν στο σκαμνάκι και με τα δυο σου πόδια πατούσες τις πατήθρες εναλλάξ πότε τη μία πότε την άλλη .Αυτές αφού συνδέονταν με το αντί άνοιγαν μια τρύπα ανάμεσα στα μιτάρια (χτένια ) .Άνοιγε στο στημόνι και περνούσες τη σαΐτα   από τη μια μεριά στην άλλη και χτυπούσες δυνατά το ξυλόχτενο για να ενωθούν οι κλωστές και να γίνει το υφαντό .
Εκτός από τη φροντίδα του σπιτιού οι γυναίκες βοηθούσαν και στις αγροτικές δουλειές .Η γιαγιά μου μου είπε , όμως ότι η κούραση της ημέρας ξεχνιόταν με τον αργαλειό .
<< Οι στιγμές που ύφαινα και που αρκετές φορές γινόταν με παρέα , ήταν όμορφες και γινόταν ομορφότερες , όταν έβλεπα να τελειώνει το υφαντό. Ύφαινα ακόμα και το βράδυ με μια λάμπα πετρελαίου κρεμασμένη δίπλα στον αργαλειό , αφού τότε δεν υπήρχε ρεύμα >>

                                                                                Ηλίας

<<  Θυμάμαι που πηγαίναμε να μάθουμε πώς να υφαίνουμε χαλιά Ανατολής με κόμπους .Πηγαίναμε στο υπόγειο του σπιτιού του Καλησπέρη , όπου στεγαζόταν η Βασιλική Πρόνοια .
Ξεκινούσαμε στις 8π.μ. ως τη 1μ.μ.και μετά από τις 2μ.μ. ως τις 4μ.μ. Μας επέβλεπε μια δασκάλα η κ. Ντίνα από τον Ταξιάρχη .Όταν πήγαινα εκεί ήταν κι άλλα κορίτσια , όπως η Βασιλική Καμπουράκη , Γεωργία Χριστούδα , Μόσχω Κολοβού , Κυριακή Ευστρατίου , Ελένη Τριανταφύλλου , η Βασιλική Χατζή κ.αλ.
Ο αργαλειός που δούλευα ήταν όρθιος , είχε δυο μεγάλα ξύλα πλαϊνά, και μέσα τους υπήρχαν δυο ξύλα στρογγυλά .Σ΄αυτά τυλίγαμε το στημόνι . Μετά κάναμε κουβάρια με διάφορα χρώματα και ξεκινούσε το χαλί .
Ήταν μια ωραία εμπειρία παρότι αντιμετωπίζαμε δυσκολίες >>

                                                                       Δημήτης

Η γιαγιά μου μου είπε ότι ύφαινε κι αυτή. Γενικά ύφαιναν και γυναίκες και κοπέλες.
Ο αργαλειός ήταν φτιαγμένος από ξύλο και αποτελούνταν από  τα μιτάρια και το χτένι , που ήταν  περασμένα  στο στημόνι. Όταν άνοιγε το στημόνι από τη μια μεριά στην άλλη  περνούσες τη σαΐτα και χτυπούσες το χτένι  για να ενωθούν οι κλωστές. Υπήρχαν δύο πετάλια που λεγόταν  πατήτρες και βρίσκονταν στο κάτω μέρος του αργαλειού.  Για να γίνει το υφαντό πατούσαν τη μια πατήτρα και η μια κλωστή από το στημόνι ανέβαινε και όταν πατούσαν την άλλη πατήτρα η επόμενη κλωστή  ανέβαινε και η προηγούμενη κατέβαινε και έτσι γινόταν το υφαντό. Τα υφάσματα που ύφαιναν κυρίως ήταν μεταξωτά  , βαμβακερά  και κουρελούδες.
Έφτιαχναν κυρίως ρούχα για τα παιδιά και τους μεγάλους, ρούχα για χειμώνα, πράγματα για το σπίτι , όπως σκεπάσματα  , κουβέρτες, πετσέτες , σεντόνια βαμβακερά. Επιπλέον οι κοπέλες έφτιαχναν τις προίκες τους  , όπως φορέματα από μετάξι , αλλά και νυφικά , κοστούμια , πουκάμισα , ζωνάρια ,βράκες και γενικά όλα τα ενδύματα. Οι γυναίκες και οι κοπέλες ύφαιναν  και τραγουδούσαν κατά τη διάρκεια της εργασίας τους .

                                                                   Φανή