Αναδιπλασιασμός
Χαρακτηριστικό του παρακειμένου είναι ο αναδιπλασιασμός που γίνεται στην αρχή του ρήματος. Αναδιπλασιασμό έχουμε τριών ειδών:
1. επανάληψη του αρχικού συμφώνου με ένα -ε-
Ποια ρήματα παίρνουν ως αναδιπλασιασμό επανάληψη του αρχικού συμφώνου με ένα -ε-;
1α) Όσα ρήματα αρχίζουν από ένα σύμφωνο
π.χ. λύω > λέ-λυ-κα.
Προσοχή:
Όσα ρήματα αρχίζουν από χ, φ, θ, στον αναδιπλασιασμό τα γράμματα αυτά μετατρέπονται σε κ, π, τ
χ > κ = χορεύω > κε-χόρευ-κα,
φ > π = φυτεύω > πε-φύτευ-κα
θ > τ = θύω > τέ-θυ-κα
1β) Όσα ρήματα αρχίζουν από δύο σύμφωνα, όμως το πρώτο από αυτά είναι ένα τα (π, β, φ, κ, γ, χ, τ, δ, θ) και το δεύτερο είναι (μ, ν) ή (λ, ρ)
π.χ. γράφω > γέ-γρα-φ-α, βλάπτω > βέ-βλα-φ-α
2. συλλαβική αύξηση
Ποια ρήματα παίρνουν ως αναδιπλασιασμό συλλαβική αύξηση;
2α) Όσα ρήματα αρχίζουν από δύο σύμφωνα
π.χ. σπουδάζω > ἐ-σπούδα-κ-α
2β) Όσα ρήματα αρχίζουν από τρία σύμφωνα,
π.χ. στρατεύω > ἐ-στράτευ-κ-α
2γ) Όσα ρήματα αρχίζουν από διπλό σύμφωνο ζ, ξ, ψ,
π.χ. ψαύω > ἔ-ψαυ-κ-α
2δ) Τα ρήματα που αρχίζουν από ῥ,
τότε παίρνουν ένα -ἐ- ως συλλαβική αύξηση και διπλασιάζουν το ρ
τότε παίρνουν ένα -ἐ- ως συλλαβική αύξηση και διπλασιάζουν το ρ
π.χ. ῥίπτω > ἔρ-ρι-φ-α
3. χρονική αύξηση
Ποια ρήματα παίρνουν ως αναδιπλασιασμό χρονική αύξηση;
Όσα ρήματα αρχίζουν από φωνήεν,
Ό,τι αλλαγές είχαμε στον Παρατατικό και στον Αόριστο, οι ίδιες συμβαίνουν και στον Παρακείμενο
π.χ. ἁλιεύω > ἡ-λίευ-κ-α
Ο αναδιπλασιασμός στα σύνθετα με πρόθεση
Στα ρήματα που είναι σύνθετα με πρόθεση ο αναδιπλασιασμός μπαίνει μετά την πρόθεση,
π.χ. ἀπο-γράφω > ἀπο-γέ-γραφα
